Denuncia contro l'ebreo Calama/Calania

Voce principale di riferimento: Calama/Calania (ebreo, XV sec.)

Una denuncia: due artigiani di Crema accusano l’ebreo Calama/Calania di avere dubbi sul dogma della verginità di Maria; la fonte: un unico documento redatto dal notaio Rolando Arcibono; un mistero: la carta è stata trovata nella prima delle tre filze del notaio Francesco Torniola ed è rifilata nel margine superiore, nel punto in cui d’abitudine si inserisce la data.

L’anno (o meglio la sequenza di tre anni) è ricostruito sulla base del nome del podestà veneto di Crema, Luigi Bembo, attestato dal giorno 8 maggio 1457 al marzo 1460. La conferma della denuncia, avvenuta il 27 luglio, riporta ai tre anni 1457, 1458 e 1459 (il 27 luglio 1460 era già podestà Andrea Marcello). La denuncia è sporta nel convento dei Domenicani a Crema il 26 luglio: tale giorno cadeva rispettivamente di martedì, di mercoledì e di giovedì, in tutti i casi almeno cinque - sette giorni, se non qualche settimana dopo le affermazioni di Calama/Calania fatte in un non meglio precisato giorno di giovedì di luglio.

Archivio storico civico di Lodi, Notarile, notaio Torniola Francesco, filza 196d, 1

Il notaio verbalizzatore dovrebbe essere Rolandus Arcibonus, come appare nell’automenzione del secondo giorno nelle conferme delle deposizioni. Il documento non è comunque di mano del notaio Torniola

14[57]-14[59] luglio 26 e 27, Crema.

[…] Iacomollus de Mazano, Petrus de Lotinis, coram vobis venerabilli domino fratre Gra<tia>no <integrazione probabile> de Crema et fratre <segue et fratre iterato all’inizio del rigo successivo> Augustino de Bugiolla locumtenente reverendi domini inquisitoris etcetera, exhistentibus in claustro secondo conventus Ordinis Fratrum Predicatorum terre Creme tanquam fideles cristiani et pro honore et reverentia nostre sacratissime fidey etcetera denunciaverunt et denunciant quod cum die iovis presentis mensis essent in apotecha sartorie ipsius Petri sita in porta Umbriani, in vicinia Poyanorum, quidam Calama/Calania nomine vocatus, habitator in domo habitationis Isac ebrey iuris Pantaleonis de Fara, dum loquuntur invicem de beata Virgine habuit dicere hec verba vulgaria, videlicet decentes ipsi denunciantes quod beata Virgo fuerit virgo ante partum, in partu et post <post su par erroneamente anticipato> partum, idem namque ebreus nomine Calama/Calania dixit hec verba, videlicet: «E so ben mi cos’è». Et ipse Iacomollus dixit: «Quid scis?». Dictus Petrus dixit dicto ebreo hec verba: «Non dir sol no n’è da dir». Et idem Iacomollus dixit: «Di’ pur se tu se’ nient». Et idem ebreus respondendo dixit che Iosep era fran <così; precede f coperta da macchia> de Maria. Et ipsi denunciantes conati <lettura dubbia> fuerunt ne decetero diceret talia verba. Qui ebreus dicit postia <così pare> ipsi magistro Iacomollo die sequenti exhistentibus in domo habitacionis ipsius Iacomolli quod non dicerent aliquid de predictis dictis per eum ut supra. Et predicta dixerunt per eorum sacramenta predicta esse vera, presentibus magistro Stefano de Piapinis et Pelegrino de Gradegnano et Iohanne de Vignano et fratre Petro de Amabovis testibus ad hec vocatis et rogatis.

Millesimo suprascripto, die XXVII iulii.
Constitutus suprascriptus magister Iacomollus de Mazano et in presentia magnifici et generosi domini Ludovici Bambo <lettura probabile; si intenda Bembo> dignissimi potestatis || […] et capituli <così pare> terre et districtus Creme, exhistentibus et sedentis super quodam bancho sito in domibus residentie ipsius domini potestatis super sala respicienti versus platem ubi est ferata, prius monitus per prefatum dominum potestatem de veritate dicenda super contentis in denuncia coram domino fratre Gra<tia>no de Crema facta et fratre Augustino de Bugella locumtenente reverendi domini inquisitoris die externa XXVI presentis mensis, et sibi lecta dicta denuncia per me Rolandum Arcibonum <lettura probabile> notarium infrascriptum, suo sacramento testifficando dixit et testifficatus est in omnibus et per omnia prout in dicta denuncia continetur et scriptum est et ea que in ipsa denuncia continentur vera fore.

Die suprascripto.
Magister Petrus de Lotinis testis asumptus ut supra monitus et iuratus in manibus prefati domini potestatis exhistentis ut supra, interogatus super continentia dicte denuncie facte per eum unacum dicto magistro Iacomollo sibi testi lacta vulgari sermone per me notarium infrascriptum ad eius claram inteligentiam vulgari sermone, suo sacramento testifficando dixit et testifficatus fuit contenta in ipsa denuncia vera esse.

Page created by Ezio Barbieri & Maria Carla Maggi | Ereticopedia.org © 2021

et tamen e summo, quasi fulmen, deicit ictos
invidia inter dum contemptim in Tartara taetra
invidia quoniam ceu fulmine summa vaporant
plerumque et quae sunt aliis magis edita cumque

[Lucretius, "De rerum natura", lib. V]

thumbnail?id=1_usu8DkYtjVJReospyXXSN9GsF3XV_bi&sz=w1000
The content of this website is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) License